Kainat uçsuz bucaksız ve gizemlidir ve keşfetmeye yeni başladığımız harikalarla doludur. Kendi güneş sistemimizdeki yıldızlardan ve gezegenlerden ötedeki galaksilere ve galaksi kümelerine kadar, dış feza hakkındaki öğrenilecek fazlaca şey var.
Bu yazı, feza keşfinin zamanı, uzayda bulunabilen değişik nesne türleri ve astronomideki son keşifler dahil olmak suretiyle uzayın en büyüleyici yönlerinden kimilerini inceleyecektir. Ek olarak feza seyahatinin potansiyel tehlikelerini ve uzayda hayata devam etmenin zorluklarını da tartışacağız.
Şayet feza hakkındaki daha çok data edinmek istiyorsanız okumaya devam edin!
I. Yıldızların Ötesinde
Kainat, en ufak atom altı parçacıktan en büyük galaksiye kadar mevcud her şeydir. Ortalama 13,8 milyar yaşlarında olduğu tahmin ediliyor ve bugün hala genişliyor.
Kainat, fazlaca sayıda star, gezegen, ay, asteroit, kuyruklu star ve öteki nesnelerden kaynaklanır. Bu nesneler yerçekimi tarafınca bir arada tutulur ve birbirlerinin çevresinde uçsuz bucaksız bir kozmik dansta dönerler.
Kainat ek olarak muhtelif hayat formlarına da ev sahipliği yapar. Dünya’da, Antarktika’nın donmuş çöllerinden Amazon yağmur ormanlarının yemyeşil ormanlarına kadar her türlü değişik ortamda hayat buluruz. Sadece hayat, güneş sistemimizdeki öteki gezegenlerde, uydularda ve asteroitlerde ve hatta öteki galaksilerde de var olabilir.
Kainat uçsuz bucaksız ve esrarlı bir yerdir ve keşfetmeye yeni başladığımız harikalarla doludur. Uzayı keşfetmeye devam ettikçe, Evrendeki yerimiz hakkındaki daha çok şey öğreneceğiz ve gerçekliğin doğası hakkındaki daha çok şey anlayacağız.
II. Kainat Nelerdir?
Kainat, en ufak atom altı parçacıktan en büyük galaksiye kadar mevcud her şeydir. Ortalama 13,8 milyar yaşlarında olduğu tahmin ediliyor ve bugün hala genişliyor.
Kainat, fazlaca sayıda star, gezegen, ay, asteroit, kuyruklu star ve öteki nesnelerden kaynaklanır. Bu nesneler yerçekimi tarafınca bir arada tutulur ve birbirlerinin çevresinde uçsuz bucaksız bir kozmik dansta dönerler.
Kainat ek olarak muhtelif hayat formlarına da ev sahipliği yapar. Dünya’da, Antarktika’nın donmuş çöllerinden Amazon yağmur ormanlarının yemyeşil ormanlarına kadar her türlü değişik ortamda hayat buluruz. Sadece hayat, güneş sistemimizdeki öteki gezegenlerde, uydularda ve asteroitlerde ve hatta öteki galaksilerde de var olabilir.
Kainat uçsuz bucaksız ve esrarlı bir yerdir ve keşfetmeye yeni başladığımız harikalarla doludur. Uzayı keşfetmeye devam ettikçe, Evrendeki yerimiz hakkındaki daha çok şey öğreneceğiz ve gerçekliğin doğası hakkındaki daha çok şey anlayacağız.
III. Esneyen Kainat
Kainat genişliyor ve ortalama 13,8 milyar sene ilkin doğduğundan beri genişliyor. Bu genişleme, Evrendeki bütün maddeleri birbirinden uzaklaştıran yerçekimi kuvvetinden kaynaklanıyor.
Evrenin genişlemesi hızlanıyor, kısaca daha da hızlanıyor. Bu hızlanmanın, evrendeki maddenin ortalama %70’ini oluşturduğu kabul edilen karanlık enerji isminde olan esrarlı bir qüç tarafınca meydana getirilmiş olduğu düşünülüyor.
Evrenin genişlemesinin bir takım kararı vardır. Birincisi, Evrenin devamlı olarak büyümüş olduğu demektir. İkincisi, Evrendeki galaksilerin birbirlerinden uzaklaştığı demektir. Üçüncüsü, Evrenin nihayetinde o denli büyüyeceği demektir ki kendi galaksimizin ötesinde hiç bir şey görmek olanaksız hale gelir.
Evrenin genişlemesi, astronomlar tarafınca hala incelenen büyüleyici bir olgudur. Evrenin genişlemesi hakkındaki daha çok şey öğrendikçe, gerçekliğin doğası hakkındaki daha çok şey anlayacağız.
IV. Büyük Patlama Teorisi
Büyük Patlama Teorisi, Evrenin iyi mi başladığına dair kabul edilen ilmi teoridir. Evrenin ortalama 13,8 milyar sene ilkin sıcak ve yoğun bir nokta olarak başladığını belirtir. Bu nokta sonrasında genişledi ve soğudu ve bugün gördüğümüz galaksileri ve yıldızları oluşturdu.
Büyük Patlama Teorisi, Kainat’in genişlediği, kozmik mikrodalga arka plan radyasyonunun varlığı ve Kainat’de hafifçe elementlerin bolluğu şeklinde bir takım gözlemle desteklenmektedir.
Sadece Büyük Patlama Teorisi’nin eleştirmenleri de yok değil. Birtakım bilim adamları bunun
| Hususiyet | Yanıt |
|---|---|
| Kainat Nelerdir? | Kainat, feza ve dönemin hepsi dahil olmak suretiyle mevcud her şeydir. |
| Esneyen Kainat | Kainat genişliyor ve genişleme hızlanıyor. |
| Büyük Patlama Teorisi | Büyük Patlama Teorisi, Evrenin iyi mi başladığına dair kabul edilen ilmi teoridir. |
| Samanyolu Galaksisi | Samanyolu Galaksisi, Güneş Sistemimizi de içerisinde barındıran bir çubuklu sarmal galaksidir. |
| Öteki Galaksiler | Evrende milyarlarca galaksi var ve bunlar her biçim ve boyutta olabilir. |
II. Kainat Nelerdir?
Kainat, bütün feza ve süre dahil olmak suretiyle mevcud her şeydir. Ortalama 13,8 milyar yaşlarında olduğu ve trilyonlarca galaksi ihtiva ettiği düşünülmektedir. Samanyolu Galaksisi bu galaksilerden biridir ve güneş sistemimize ev sahipliği yapmaktadır.
Kainat devamlı genişliyor ve milyarlarca sene süresince genişlemeye devam edeceği düşünülüyor. Sadece, Evrenin nihayetinde genişlemeyi bırakıp daralmaya başlaması da olası.
Kainat uçsuz bucaksız ve esrarlı bir yerdir ve onun hakkındaki hâlâ bilmediğimiz fazlaca şey vardır. Sadece bilim adamları Kainat hakkındaki devamlı yeni şeyler öğreniyor ve ikimiz de az az onun reel doğasını anlamaya başlıyoruz.
III. Esneyen Kainat
Kainat genişliyor ve bu genişleme hızlanıyor. Bu genişlemenin kanıtı, aşağıdakiler de dahil olmak suretiyle muhtelif kaynaklardan geliyor:
* Galaksilerin kırmızıya kayması. Uzak galaksilerden gelen fer gözlemlendiğinde, daha uzun dalga boylarına yahut daha kırmızı renklere kayar. Bunun sebebi, galaksilerin bizlerden uzaklaşması ve fer dalgalarının uzayda yolculuk ederken uzamasıdır.
* Kozmik mikrodalga arka plan radyasyonu. Kozmik mikrodalga arka plan radyasyonu, bütün evreni dolduran hafifçe bir fer parıltısıdır. Büyük Patlama’dan kalan ışınım olduğu düşünülüyor ve evrenin bir zamanlar fazlaca sıcak ve yoğun olduğuna dair delil sağlıyor.
* Hubble sabiti. Hubble sabiti, evrenin genişleme hızının bir ölçüsüdür. Evrenin genişlediğini ilk keşfeden Edwin Hubble’ın ismini almıştır.
Evrenin genişlemesinin bir takım kararı vardır. Birincisi, evrenin devamlı olarak büyümüş olduğu demektir. İkincisi, galaksilerin birbirlerinden giderek daha da uzaklaştığı demektir. Üçüncüsü, evrenin nihayetinde bir sıcaklık vefat etmesiyle öleceği demektir, bu sebeple evrendeki bütün madde nihayetinde yayılacak ve hayatı destekleyemeyecek kadar seyrelecektir.
IV. Büyük Patlama Teorisi
Büyük Patlama Teorisi, evrenin iyi mi başladığına dair kabul edilen ilmi teoridir. Evrenin ortalama 13,8 milyar sene ilkin fazlaca sıcak ve yoğun bir nokta olarak başladığını belirtir. Bu nokta sonrasında genişledi ve soğudu ve bugün gördüğümüz galaksileri ve yıldızları oluşturdu.
Büyük Patlama Teorisi, evrenin genişlediği ve uzak galaksilerden gelen ışığın kırmızıya kaydığı doğruyu de dahil olmak suretiyle bir takım gözleme dayanmaktadır. Işığın kırmızıya kayması evrenin genişlemesinden doğar ve evrenin geçmişte daha yoğun ve daha sıcak bulunduğunu gösterir.
Büyük Patlama Teorisi hâlâ kontrol ediliyor ve geliştiriliyor, sadece evrenin kökenine ait en yaygın kabul bulan izahat bu.
V. Samanyolu Galaksisi
Samanyolu Galaksisi, güneş sistemimizi içeren bir çubuklu sarmal galaksidir. Ortalama .000 fer yılı genişliğindedir ve ortalama 200 milyar star ihtiva eder. Samanyolu, birbirine kütleçekimsel olarak bağlı ortalama galaksiden oluşan bir öbek olan Mahalli Öbek’taki en büyük galaksilerden biridir.
Samanyolu, galaksinin merkezinden kenarına kadar uzanan merkezi bir star çubuğuna haiz olduğundan çubuklu sarmal bir galaksidir. Samanyolu’nun kolları çubuğun uçlarından sarmal bir halde dışarı menfaat. Samanyolu ek olarak ortalama 13,5 milyar senelik tahmini yaşıyla nispeten genç bir galaksidir.
Samanyolu, fazlaca muhtelif yıldızlara, gezegenlere ve öteki nesnelere ev sahipliği yapar. Samanyolu’ndaki en büyük yıldızlar, merkezi çıkıntıda bulunur. Samanyolu’nun kolları, genç yıldızların yanı sıra star kümeleri ve bulutsular ihtiva eder. Güneş sistemimizdeki gezegenler, Samanyolu’nun Orion Kolu’nda bulunur.
Samanyolu, fazlaca sayıda star, gezegen ve öteki nesneye ev sahipliği meydana getiren güzel ve karmaşa bir galaksidir. Samanyolu’nu incelemek, evrendeki yerimiz hakkındaki daha çok şey anlamamıza destek olabilir.
VI. Öteki Galaksiler
Öteki galaksiler, yerçekimi tarafınca bir arada tutulan geniş star, gaz ve toz koleksiyonlarıdır. Çoğu zaman bizim Samanyolu Galaksimiz’den fazlaca daha büyüktürler ve milyarlarca hatta trilyonlarca star içerebilirler.
Görebildiğimiz en uzak galaksiler milyarlarca fer yılı uzaklıkta yer alır. Bu, bu galaksilerden gördüğümüz ışığın fazlaca eski olduğu ve bizlere ulaşmasının milyarlarca sene sürdüğü demektir.
Öteki galaksilerin incelenmesine galaksi dışı astronomi denir. Galaksi dışı astronomlar, galaksilerin ebat, biçim ve uzaklık şeklinde özelliklerini incelemek için teleskop kullanırlar. Ek olarak galaksilerin hareketini de incelerler ve galaksilerin zamanla iyi mi evrimleştiğini anlamaya çalışırlar.
Galaksi dışı astronomideki en mühim keşiflerden biri evrenin genişlediği gerçeğidir. Bu İlk olarak 1920’lerde Edwin Hubble tarafınca ortaya çıkarıldı. Hubble, galaksilerin bizlerden uzaklaştığını ve bir galaksi ne kadar uzaktaysa o denli süratli hareket ettiğini gösterdi.
Evrenin genişlemesi, evrenin zamanı hakkındaki haiz olduğumuz en mühim ipuçlarından biridir. Bizlere evrenin bir zamanlar bugün olduğu için fazlaca daha ufak ve yoğun bulunduğunu söyler. Bilim adamları evrenin Büyük Patlama isminde olan sıcak ve yoğun bir durumla başladığına inanırlar.
Evrenin genişlemesi bununla birlikte evrenin geleceği hakkındaki haiz olduğumuz en mühim ipuçlarından biridir. Bilim adamları evrenin sonsuza dek genişlemeye devam edeceğine ve nihayetinde soğuk ve karanlık hale geleceğine inanıyorlar.
Öteki galaksilerin incelenmesi büyüleyici ve mühim bir astronomi alanıdır. Evrenin tarihini ve geleceğini anlamamıza destek oluyor.
VII. Yıldızlar ve Gezegenler
Yıldızlar, uzayda kendi kütle çekimleri tarafınca bir arada tutulan ışıklı nesnelerdir. Gaz ve toz bulutları kendi ağırlıkları altında çöktüğünde oluşurlar. Bulutun merkezi o denli sıcak ve yoğun hale gelir ki parlamaya adım atar ve bir star oluşur.
Gezegenler yıldızların yörüngesinde dönen nesnelerdir. Kaya ve metalden oluşurlar ve kendi ışıklarını üretmezler. Güneş sistemimizdeki gezegenler Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’dür.
Yıldızlar ve gezegenler evrendeki hayat için eğer olmazsa olmazdır. Fer ve sıcaklık sağlarlar ve canlıları gerçekleştiren elementlerin kaynağıdırlar. Yıldızlar ek olarak gezegenlerin oluşumunda da rol oynarlar ve Dünya’ya ulaşan kozmik ışınların kaynağıdırlar.
Evrendeki Hayat
Dünya haricinde hayat arayışı, astronominin en coşku verici ve sıkıntılı alanlarından biridir. Bilim adamları devamlı olarak öteki gezegenlerde, uydularda ve asteroitlerde hayat emareleri arıyorlar. Şimdiye kadar kararlı bir hayat kanıtı bulunamadı, sadece bir takım ümit verici aday var.
Hayat aramak için en ümit verici yerlerden biri bir yıldızın yaşanabilir bölgesidir. Yaşanabilir bölge, bir yıldızın etrafındaki, bir gezegenin yüzeyinde sıvı suyun bulunabileceği bölgedir. Bunun sebebi, sıvı suyun bildiğimiz şekliyle hayat için vazgeçilmez olmasıdır.
Yıldızlarının yaşanabilir bölgesinde bulunan bir takım gezegen vardır. Bu gezegenler içinde Mars, Jüpiter’in uydusu Europa, Satürn’ün uydusu Enceladus ve cüce gezegen Ceres bulunur. Bilim adamları şu anda bu gezegenleri potansiyel olarak hayatı destekleyip destekleyemeyeceklerini görmek için inceliyorlar.
Hayat aramak için bir öteki ümit vadeden yer gaz devlerinin bulutlarıdır. Bu bulutlar su buharı, metan ve amonyaktan kaynaklanır. Bu bileşiklerin tüm bunlar bildiğimiz haliyle hayat için gereklidir. Bilim adamları bu bulutlarda sıradan organizmalar biçiminde hayatın var olabileceğini düşünüyor.
Dünya haricinde hayat arayışı uzun ve sıkıntılı bir yolculuktur, sadece buna kıymet. Başka bir gezegende hayatın keşfi, bütün zamanların en mühim ilmi keşiflerinden biri olacaktır. Kainat ve içerisindeki yerimiz hakkında anlayışımızı değiştirecektir.
IX. Dünya Dışı Hayatın Aranması
Dünya dışı hayat arayışı, astronomi ve astrobiyolojide mühim bir inceleme alanıdır. Bilim adamları, Dünya’nın ötesinde hayatın kanıtlarını muhtelif şekillerde arıyorlar, bunlar içinde şunlar içeriyor:
- Hayat için müsait olabilecek öteki yıldızların etrafındaki gezegenleri aramak
- Öteki gezegenlerin atmosferlerinde hayat emareleri aramak
- Uzaydan Dünya’ya düşen meteorlarda hayat kanıtı aranıyor
- Europa ve Enceladus şeklinde buzlu uyduların okyanuslarında hayat arayışı
Dünya dışı hayat arayışı sıkıntılı ve coşku verici bir çabadır. Bilimdeki en temel sorulardan birine yanıt bulma arayışıdır: Evrende bir tek mıyız?
S1. Gezegen ile star arasındaki ayrım nelerdir?
Bir gezegen, bir yıldızın çevresinde dönen bir gök cismiyken, bir star, kendi ışığını üreten ışıklı bir gaz topudur. Gezegenler çoğu zaman yıldızlardan fazlaca daha küçüktür ve kendi ışıklarını üretmezler.
S2. Güneş sistemimizde kaç gezegen var?
Güneş sistemimizde sekiz gezegen vardır: Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün.
S3. Güneş sistemimizdeki en büyük gezegen hangisidir?
Jüpiter, ortalama 143.000 kilometrelik çapıyla Güneş Sistemimizin en büyük gezegenidir.
0 Yorum